مست و دیوانه

سلام،

بسیاری از علاقه‌مندان آستان موسیقی اصیل می‌دانند که مجموعه بزرگی از تصانیف قدیمی منحصر به فرد در اختیار جناب شجریان قرار دارد و حضرت ایشان نیز در برخی آثار خود از این تصانیف استفاده می‌نمایند. با اجازه شما امروز یکی از همین تصنیف‌ها را که سازنده آن ظاهرا علی اکبر خان شیدا است تقدیمتان می‌کنم با این توضیح که: دو بیت در این تصنیف به صورت ایرانیک مشخص شده، که اولی با تصرف تصنیف‌سرا از سروده های مولانا است و دومی از سروده‌های عارف قزوینی.

این اثر که در دستگاه نوا در آلبوم چشمه نوش عرضه شده، در تیر ماه ۱۳۷۲ در کنسرت پاریس با همنوازی تار استاد محمدرضا لطفی اجرا شده است. البته دوستداران جناب شجریان احتمالا اجرایی خصوصی از این تصنیف را در نوا یک بار با تارنوازی استاد لطفی، باری دیگر با سنتورنوازی مارتا مانی زاده و یک بار با همنوازی پیانو رامین ذوالفنون در تابستان 1369 در کالیفرنیا هم به خاطر دارند.

رفتم در میخانه حبیبم

خوردم دو، سه پیمانه

من مستم و دیوانه عزیزم

ما را که برد خانه

 دلبر عزیز، شوخه و تمیز

برخیز و بریز

زان می که جوان سازد

عشقم به تو پردازد

تو اگر عشوه بر خسرو پرویز کنی

همچو فرهاد روم از عقب کوه کنی

تو مگر ماه نکورویانی

تو مگر شاه پری‌رویانی

دلبر عزیز، شوخه و تمیز

برخیز و بریز

زان می که جوان سازد

عشقم به تو پردازد

ز دست محبوب ندانم چون کنم

سلام،

در میان مجموعه آثار استاد شجریان ارائه آثاری از مرحوم علی اکبر خان شیدا جایگاهی ویژه دارد. زیاد شنیده‌ایم که نزد اسطوره آواز ایران مجموعه‌ای ارزشمند از آثار آوازی قدما وجود دارد که بی بدیل است. تصور می‌کنم که اغلب آثار شیدا از جمله همین آثار باشد. امیدوارم جناب شجریان را فرصتی باشد تا همه آثار فاخری را که در اختیار دارند، به ساحت فرهنگ ایران عرضه نمایند.

باری، شعر امروز از جمله تصانیف ساخته شده توسط مرحوم شیدا است. این اثر ارزشمند را استاد شجریان ۳ بار در دستگاه ماهور اجرا و عرضه کرده است: کنسرت یونسکو، آلبوم آهنگ وفا و آلبوم شب وصل. در اجرای آلبوم آهنگ وفا و کنسرت یونسکو همایون شجریان نیز با استاد همخوان بوده است:

ز دست محبوب ندانم چون کنم

وز هجر رویش، دیده جیحون کنم

یارم چو شمع محفل است

دیدن رویش مشکل است

سرو مرا پا در گل است

بر خط و خالش مایل است

یار من، دلدار من، کمتر تو جفا کن

یادی آخر تو ز ما کن

رفتم در آن ماهرو، با او نشستم روبرو

 گفتم سخنها مو به مو

یار من، دلدار من، کمتر تو جفا کن

یادی آخر تو ز ما کن

آهنگ وفا

سلام،

ابتدا اجازه دهید سالگرد زادروز آقای شجریان را شادباش بگویم و از درگاه باری عمری طولانی همراه با تندرستی و شادکامی برایشان آرزو نمایم.

امروز تصنیفی منسوب به علی اکبر خان شیدا را که جناب شجریان در آلبوم آهنگ وفا با همخوانی همایون شجریان عرضه کرده است، تقدیم می‌کنم. (نام آلبوم نیز از همین قطعه برگرفته شده است.)  خاطرنشان می‌سازم این تصنیف زیبا در سال 1378 در کنسرت یونسکو که به مناسبت اهدای جایزه پیکاسو به استاد شجریان برگزار شد، نیز با همنوازی کمانچه سعید فرجپوری، تمبک همایون شجریان، تار بهروز همتی و عود محمد فیروزی اجرا شده است:

با دلشدگان جور و جفا تا به کی آخر

آهنگ وفا، ترک جفا بهر خدا کن

ز دست یارم چه ها کشیدم

به جز جفایش وفا ندیدم

نه همزبانی که یک زمانی

ز من بپرسد غم نهانی

نه اهل دردی، نه غمگساری

ز من بپرسد غم که داری؟

چشم مست

سلام،

با اجازه شما امروز تصنیفی از مرحوم علی اکبر خان شیدا هنرمند بزرگ اوایل قرن ۱۴ شمسی را تقدیمتان می‌کنم که آقای شجریان آن را در قالب کنسرت افشاری در وین اجرا کرده و در آلبوم آرام جان عرضه شده است.

دوش که آن مه‌لقا، باوفا، خوش ادا، باصفا

از برم آمد و بنشست، برده دین و دلم از دست

باز مرا سوی خود می‌کشد، می‌برد، می‌زند

با دو چشم مست، ابرویش پیوست

آتشی در دلم سر زد،

زان رخ همچو آذر زد

سوخت همه خرمنم، یکسره جان و تنم

کشته عشقت منم، ای صنم

بد مکن،

بیش از این ظلم بی حد مکن

دوش که آن گرد، گرد گنبد مینا

آبله‌گون شد دو چشم من ز ثریا

تند و غضبناک، سخت و سرکش و توسن

از در مجلس برآمد آن بت رعنا

روی سپیدش برابر مه گردون

موی سیاهش پسر عم شب یلدا

لعبت شیرین، ترش اگر که ننشیند

مدعیانش طمع برند که آن حلوا

پای لنگ

سلام،

در سال ۱۳۷۶ جناب شجریان به همراه گروهی از نوازندگان، کنسرتی را اجرا کردند که محصول آن در قالب آلبوم معمای هستی راهی بازار هنر شد. در پایان این کنسرت، ایشان تصنیفی قدیمی را که منسوب به علی اکبر خان شیدا است در دستگاه شور ارائه داد که یکی از زیباترین قسمت‌های این کنسرت بود. اما جالب‌تر آن که، تصنیف مذکور، ترکیبی از دو بیت از اشعار حافظ و عباراتی مربوط و در خور این سخنان آسمانیست که وقتی با نوای موسیقی و آوای استادی چون شجریان در هم می‌آمیزد، سحرانگیز می‌نماید. ابیات مربوط به لسان‌الغیب را به صورت ایرانیک ملاحظه می‌فرمایید:

به تیغم گر زنی، دستت نگیرم ماه من،

ای سرو بلند بالا، رویت را به ما بنما

وگر تیرم زنی منت پذیرم ماه من،

ای سرو بلند بالا، رویت را به ما بنما

بنازم چشم مستت را،

نبینم من شکستت را

چو مستم کرده‌ای، مستور منشین ماه من،

ای سرو بلند بالا، رویت را به ما بنما

چو نوشم داده‌ای زهرم منوشان ماه من،

ای سرو بلند بالا، رویت را به ما بنما

بنازم چشم مستت را،

نبینم من شکستت را

های های، های های، دل تنگ من

پیش دوست، پیش دوست، شده ننگ من

ره کجاست؟ ره کجاست؟ پای لنگ من