هجر جانان

سلام،

اجازه دهید بی‌مقدمه غزل معروف حضرت حافظ را که جناب شجریان در سالهای پیش از انقلاب یک بار در برنامه گلهای تازه ١٧٦ و دیگر بار در برنامه یک شاخه گل ٤٠٢ اجرا کرده‌اند، تقدیم کنم. همنواز آواز در اجرای اول شادروان استاد محمدرضا لطفی و در اجرای دوم مرحوم منصور صارمی بوده‌اند که با تار و سنتور خود اجرای این اثر را که در دشتی صورت گرفته است، زیباتر کرده‌اند:

سینه از آتش دل در غم جانانه بسوخت

آتشی بود در این خانه که کاشانه بسوخت

تنم از واسطه دوری دلبر بگداخت

جانم از آتش هجر رخ جانانه بسوخت

خرقه زهد مرا آب خرابات ببرد

خانه عقل مرا آتش خمخانه بسوخت

سوز دل بین که ز بس آتش اشکم دل شمع

دوش بر من ز سر مهر چو پروانه بسوخت

آشنایی نه غریب است که دلسوز من است

چون من از خویش برفتم دل بیگانه بسوخت

چون پیاله دلم از توبه که کردم بشکست

همچو لاله جگرم بی می و میخانه بسوخت **

ماجرا کم کن و بازآ که مرا مردم چشم

خرقه از سر به درآورد و به شکرانه بسوخت

ترک افسانه بگو حافظ و می نوش دمی

که نخفتیم شب و شمع به افسانه بسوخت **

** این ابیات در آوازها نیامده است.

درس عاشقی

سلام به همه دوستداران ساحت ادب و شعر پارسی،

در سال‌های آغازین انقلاب که امید وافری به اعتلای موسیقی اصیل می‌رفت، گروه شیدا با همت استاد لطفی، استاد شجریان، استاد علیزاده و همراهی استاد ابتهاج (سایه) به خلق آثاری فاخر پرداختند که با گذشت بیش از سی سال از آن و هجوم انواع آثار موسیقایی ایرانی و خارجی، همچنان جایگاه رفیع و ارزنده خود را حفظ کرده‌اند. آثاری همچون نی نوا، سپیده، به یاد عارف و... از جمله این آثار بی‌بدیل به شمار  می‌رود. با اجازه از محضر شما امروز تصنیف خاطره‌انگیز جناب سایه در وصف عارف قزوینی را که در آلبوم چاوش شماره 1 که بعدها به به یاد عارف هم عرضه و در بیات زند اجرا شده است، تقدیم می‌کنم و خاطرنشان می‌سازم این اثر عینا در برنامه گلهای تازه 190 نیز اجرا شده است:

بنشین به یادم شبی،

ترکن از این می لبی،

که یاد یاران خوش است

یاد آور این خسته را،

این مرغ پر بسته را،

یاد بهاران خوش است

مرغی که زد ناله‌ها،

هر نفس در قفس،

عمری زد از خون دل،

نقش گل بر قفس،

یاد باد

ای بلبلان

چون در این چمن،

رفت ز گل اثر،

زین پاییز  یاد آرید

چون بر دمد،

 آن بهار خوش،

در کنار گل،

از ما نیز یاد  آرید

عارف اگر در عشق گل،

جان خسته بر باد داد،

بر بلبلان درس عاشقی،

خوش در این چمن یاد داد

چو بایدت دوباره گل

پروا مکن چون به جان از سر،

از خود آزاد

با دل خونین لب خندان بیار

سلام و ایام به کام،

دوستداران موسیقی اصیل و البته همانانی که بیش از 55 بهار از عمر گرامی را پشت سر گذارده‌اند، نیک به یاد می‌آورند که در برنامه فاخر گلهای تازه رادیو در سالهای پیش از انقلاب، موسیقی اصیل ایرانی از جایگاهی بس والا برخوردار بود. با گرامیداشت همه دست اندر کاران آن برنامه، اجازه دهید امروز شعری از جناب هوشنگ ابتهاج (سایه) را که توسط جناب شجریان در سه‌گاه اجرا شده و از برنامه گلهای تازه ١٠٧ پخش شده است، تقدیمتان کنم. نی استاد حسن ناهید، سنتور استاد فرامرز پایور، تمبک شادروان محمد اسماعیلی و ویولن مرحوم بدیعی همنوای این اجرا بوده‌اند. ناگفته نماند که همین اجرا در آلبوم دیلمان نیز عرضه شده است:

من همان نایم که گر خوش بشنوی

شرح دردم با تو گوید مثنوی

با لب دمساز خود جفت آمدم

گفتنی، بشنو که در گفت آمدم **

من همان جامم که گفت آن غمگسار

با دل خونین لب خندان بیار

من خمش کردم خروش چنگ را

گرچه صد زخم است این دلتنگ را

من همان عشقم که در فرهاد بود

او نمی‌دانست و خود را می‌ستود

من همی کندم نه تیشه، کوه را

عشق شیرین می‌کند اندوه را

در رخ لیلی نمودم خویش را

سوختم مجنون خام اندیش را

می‌گریست او در دلش با درد دوست

او گمان می‌کرد اشک چشم اوست

گر جهان از عشق، سرگشته است و مست

جان مست عشق بر من عاشق است **

ناز اینجا می‌نهد روی نیاز

گر دلی داری بیا اینجا بباز **

** این ابیات در آواز نیامده است.

پایان عشق

سلام،
وقت همه عزیزان در این روزهای زیبای پاییزی به خیر و نیکی باد. اجازه دهید شعر امروز را به شیخ اجل سعدی اختصاص دهم که توسط استاد شجریان در برنامه گلهای تازه ۱۵۸ اجرا شده است. این آواز که در دستگاه شور زمزمه شده با آهنگسازی مرحوم مرتضی خان نی داود بوده است:
 
شبی یاد دارم که چشمم نخفت
شنیدم که پروانه با شمع گفت
 
که من عاشقم، گر بسوزم رواست
تو را گریه و سوز و زاری چراست
 
بگفت ای هوادار مسکین من
برفت انگبین، یار شیرین من
 
چو شیرینی از من به در می رود
چو فرهادم آتش به سر می‌رود

 همی گفت و هر لحظه سیلاب درد
فرو می‌دویدش به رخسار زرد
 
که ای مدعی، عشق کار تو نیست
که نه صبر داری، نه یارای ایست
 
تو بگریزی از پیش یک شعله خام
من استاده‌ام تا بسوزم تمام
 
تو را آتش عشق اگر پر بسوخت
مرا بین که از پای تا سر بسوخت
 
همه شب در این گفتگو بود شمع
به دیدار او وقت اصحاب، جمع **
 
نرفته ز شب همچنان بهره‌ای
که ناگه بکشتش پریچهره‌ای **
 
همی گفت و می‌رفت دودش به سر
همین بود پایان عشق ای پسر **
 
ره این است اگر خواهی آموختن
به کشتن، فرج یابی از سوختن **
 
مکن گریه بر گور مقتول دوست
قل الحمد للله که مقبول اوست **
 
اگر عاشقی سر مشوی از مرض
چو سعدی فرو شوی دست از غرض **
 
فدایی ندارد ز مقصود چنگ
اگر بر سرش تیر بارند و سنگ **
 
به دریا مرو گفتمت زینهار
وگر می‌روی تن به طوفان سپار **
 
** این ابیات در آواز نیامده است.

طریق عشق طریقی عجب خطرناک است

سلام،

سالیانی پیش در اردیبهشت ۱۳۵۳ و در برنامه گلهای تازه ۱۰۴ جناب شجریان با همراهی تار استاد فرهنگ شریف غزلی معروف از لسان الغیب را در ابوعطا اجرا نمودند که امروز تقدیم محضرتان می‌کنم. خاطرنشان می‌کنم این غزل زیبا با همنوازی نی و ویولن استادان محمد موسوی و حبیب الله بدیعی نیز به طور خصوصی اجرا شده است:

طفیل هستی عشقند آدمی و پری

ارادتی بنما تا سعادتی ببری

بکوش خواجه و از عشق بی نصیب میاش

که بنده را نخرد کس به عیب بی‌هنری

می صبوح و شکرخواب صبحدم تا چند

به عذر نیم شبی کوش و ناله سحری

تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار

که در برابر چشمی و غایب از نظری

هزار جان گرامی بسوخت زین غیرت

که از صباح و مسا، شمع مجلس دگری

ز من به حضرت آصف که می‌برد پیغام

که یادگیر دو مصرع ز من به نظم دری **

کلاه سروریت کج مباد بر سر حسن

که زیب بخت و سزاوار ملک و تاج سری **

به بوی زلف و رخت می‌روند و می‌آیند

صبا به غالیه سایی و گل به جلوه‌گری

چو مستعد نظر نیستی، وصال مجوی

که جام جم نکند سود، وقت بی‌بصری **

دعای گوشه نشینان بلا بگرداند

چرا به گوشه چشمی به ما نمی‌نگری

بیا که وضع جهان را چنان که من دیدم

گر امتحان بکنی، می خوری و غم نخوری

بیا و سلطنت از ما بخر به مایه حسن

ازین معامله غافل مشو که حیف خوری **

طریق عشق، طریقی عجب خطرناک است

نعوذ بالله اگر ره به مقصدی نبری **

به یمن همت حافظ، امید هست که باز

اری اسامر لیلای لیله القمری **

** این ابیات در آواز نیامده است.